Dân số Hưng Yên hiện nay khoảng 1,156 triệu người, diện tích tự nhiên 923 km2 có 10 đơn vị hành chính cấp huyện, thị xã, thành phố trực thuộc là thành phố Hưng Yên và 9 huyện, bao gồm: 161 xã, phường, thị trấn, trong đó 145 xã, 7 phường và 9 thị trấn (9 thị trấn là thị trấn huyện lỵ của 9 huyện).
Việc quản lý kiến trúc - quy hoạch trên địa bàn tỉnh được thực hiện ở các lĩnh Quy hoạch xây dựng đô thị, Quy hoạch xây dựng nông thôn, Quy hoạch xây dựng các khu công nghiệp và Quy hoạch các khu du lịch văn hoá thể thao.
1. Về công tác lập, quản lý thực hiện quy hoạch xây dựng đô thị, tỉnh Hưng Yên đã có các đồ án quy hoạch, cụ thể:
- Quy hoạch xây dựng vùng tỉnh (tức là quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống các đô thị và khu dân cư nông thôn tỉnh Hưng Yên đến năm 2020).
- Quy hoạch chung xây dựng các đô thị trên địa bàn tỉnh như:
Quy hoạch chung xây dựng thành phố Hưng Yên.
Quy hoạch chung xây dựng đô thị mới Phố Nối tỉnh Hưng Yên.
Quy hoạch chung xây dựng các thị trấn huyện lỵ.
- Quy hoạch xây dựng các đô thị mới trên địa bàn tỉnh.
Quy hoạch xây dựng vùng tỉnh Hưng Yên được phê duyệt năm 2006 làm căn cứ để lập kế hoạch phát triển hệ thống đô thị và nông thôn của tỉnh. Hiện nay, UBND tỉnh đã chủ trì triển khai dự án Điều chỉnh quy hoạch xây dựng vùng tỉnh Hưng Yên đến năm 2025 để phù hợp với phát triển kinh tế - xã hội, đáp ứng nhu cầu đầu tư xây dựng các khu đô thị, khu công nghiệp mới trên địa bàn tỉnh.
Các khu đô thị mới được lập QHXD và triển khai dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị như: Đô thị thương mại - du lịch Văn Giang, đô thị Đại An, đô thị phía Đông huyện Văn Giang và đô thị mới Phố Nối.
Khung đô thị của tỉnh gồm: 9 thị trấn huyện lỵ, 1 thành phố Hưng Yên ở phía Nam tỉnh, 2 thị xã là thị xã công nghiệp - dịch vụ khu vực Phố Nối phía Bắc tỉnh, và thị xã Bô Thời khu vực giữa tỉnh; Các thị trấn có tính kinh tế xã hội sẽ được phát triển trên cơ sở xem xét nâng cấp, nâng loại từ các thị tứ đã được công nhận.
Tính đến tháng 10 năm 2010, dự án Điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng Thành phố Hưng Yên và Đô thị mới Phố Nối đều đã được UBND tỉnh Hưng Yên.
Theo định hướng quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống đô thị và khu dân cư nông thôn tỉnh Hưng Yên đến năm 2020 (QHXD vùng tỉnh) được UBND tỉnh phê duyệt năm 2006, thì hệ thống các đô thị tỉnh Hưng Yên bao gồm:
- Thành phố Hưng Yên là đô thị loại 3, trực thuộc tỉnh Hưng Yên quản lý.
- Đô thị mới Phố Nối (tương đương đô thị loại 4).
- 09 thị trấn huyện lỵ của 09 huyện và 02 thị trấn kinh tế là thị trấn Thuỵ Lôi – huyện Tiên Lữ và thị trấn Mễ Sở – huyện Văn Giang, tổng số 11 thị trấn là đô thị loại 5, trực thuộc UBND các huyện quản lý.
- Các đô thị mới chuyên ngành như: Đô thị thương mại – du lịch Văn Giang; Đô thị mới phía Đông Văn Giang; Đô thị Đại An. Các đô thị này được định hướng quy hoạch đạt tiêu chí là đô thị loại 4, đang ở bước chuẩn bị đầu tư và tiến hành đầu tư.
Đồ án quy hoạch xây dựng các đô thị nêu trên đều đã được lập, thẩm định và phê duyệt theo định kỳ (5 năm 1 lần điều chỉnh); Căn cứ vào dân số tính toán đến năm 2015 của các đồ án quy hoạch xây dựng đô thị được duyệt để tính toán tỷ lệ đô thị hoá tỉnh Hưng Yên đến năm 2015, cụ thể như sau:
- Thành phố Hưng Yên và vùng phụ cận (phê duyệt điều chỉnh QHXD năm 2010): Quy mô dân số tính đến năm 2015 là: 156.000 người.
- Đô thị mới Phố Nối (phê duyệt điều chỉnh QHXD năm 2010): Quy mô dân số tính toán đến năm 2015 là: 150.000 người.
- Thị trấn huyện lỵ Văn Lâm (phê duyệt điều chỉnh QHXD năm 2010) : Quy mô dân số tính toán đến năm 2015 là: 20.000 người.
- Thị trấn huyện lỵ Văn Giang (phê duyệt điều chỉnh QHXD năm 2009): Quy mô dân số tính toán đến năm 2015 là: 13.000 người.
- Thị trấn huyện lỵ Yên Mỹ (phê duyệt điều chỉnh QHXD năm 2008): Quy mô dân số tính toán đến năm 2015 là: 22.300 người.
- Thị trấn huyện lỵ Khoái Châu (phê duyệt điều chỉnh QHXD năm 2006): Quy mô dân số tính toán đến năm 2015 là: 13.000 người.
- Thị trấn huyện lỵ Kim Động (phê duyệt điều chỉnh QHXD năm 2003): Quy mô dân số tính toán đến năm 2015 là: 20.000 người.
- Thị trấn huyện lỵ Ân Thi (phê duyệt điều chỉnh QHXD năm 2006) : Quy mô dân số tính toán đến năm 2015 là: 20.000 người.
- Thị trấn huyện lỵ Phù Cừ (phê duyệt điều chỉnh QHXD năm 2008): Quy mô dân số tính toán đến năm 2015 là: 10.000 người.
- Thị trấn huyện lỵ Tiên Lữ (phê duyệt điều chỉnh QHXD năm 2007): Quy mô dân số tính toán đến năm 2015 là: 8.500 người.
- Đô thị thương mại – du lịch Văn Giang (phê duyệt QHXD năm 2004): Quy mô dân số tính toán đến năm 2015 là: 45.000 người; Khả năng thực hiện đạt 20% =9000 người.
- Đô thị mới phía Đông huyện Văn Giang (phê duyệt QHXD năm 2008): Quy mô dân số tính toán đến năm 2015 là: 10.000 người; Khả năng thực hiện đạt 30% = 3000 người.
- Đô thị Đại An (phê duyệt QHXD năm 2008): Quy mô dân số tính toán đến năm 2015 là: 35.000 người; Khả năng thực hiện đạt 20% = 7000 người.
Tổng quy mô dân số theo quy hoạch tính toán đến năm 2015 của các đô thị là: 436.800 người.
Tổng quy mô dân số trên địa bàn toàn tỉnh tính đến năm 2015 theo quy hoạch xây dựng vùng tỉnh (tăng tự nhiên và tăng cơ học), phê duyệt năm 2006 là: 1.450.000 người.
Tỷ lệ đô thị hoá của tỉnh Hưng Yên tính đến năm 2015 là: 436.800 người/1.450.000 người x 100% = 30,1%.
Như vậy, tỷ lệ đô thị hoá của tỉnh Hưng Yên tính đến năm 2015 nếu thực hiện được theo quy hoạch xây dựng đô thị thì có thể đạt được khoảng 30,1%.
2. Về công tác lập, quản lý Quy hoạch xây dựng nông thôn.
Quy hoạch xây dựng nông thôn, tới nay đã có 65 xã trên 145 xã được thoả thuận, phê duyệt, các xã còn lại đều đã được phê duyệt xong nhiệm vụ thiết kế và đang hoàn thiện hồ sơ quy hoạch để phê duyệt; Theo kế hoạch đề ra thì đến năm 2011 sẽ hoàn thành công tác này, với tỷ lệ 100% các xã có Quy hoạch xây dựng nông thôn.
Các dự án đầu tư xây dựng trên địa bàn xã như: Trụ sở làm việc UBND xã, Trường học, Trạm y tế, Nhà văn hoá và các khu ở mới của xã đều đã được thực hiện đúng theo quy hoạch xây dựng nông thôn được duyệt.
3. Về công tác Quy hoạch xây dựng các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh.
Tổng số các khu công nghiệp theo quy hoạch dự kiến của Ban quản lý các khu công nghiệp là 18 khu công nghiệp tập trung (không tính KCN tập trung của thành phố Hưng Yên đề nghị không thực hiện)
- Giai đoạn 2006 -2010 trên địa bàn tỉnh đã có 13 khu công nghiệp được phê duyệt quy hoạch xây dựng với diện tích chiếm đất khoảng 3350 ha. Trong số các khu công nghiệp này, đã có một số khu đang hoạt động quản lý sản xuất và triển khai xây dựng hạ tầng kỹ thuật, tiếp nhận dự án đầu tư.
- Giai đoạn 2011 - 2015 có Kế hoạch lập Quy hoạch xây dựng cho 5 khu công nghiệp, với diện tích khoảng 1600 ha.
Như vậy, tính từ thời điểm 2006 đến 2015 trên địa bàn tỉnh Hưng Yên sẽ có thêm khoảng 4950 ha đất xây dựng công nghiệp; Dự báo đến năm 2020 sẽ có khoảng 7000 ha đất công nghiệp, chiếm 7,6% diện tích đất tự nhiên của tỉnh và chiếm 14% diện tích đất nông nghiệp (theo quy hoạch).
4. Về công tác lập Quy hoạch Khu du lịch văn hoá thể thao.
- Giai đoạn 2006 - 2010 số đồ án quy hoạch khu du lịch văn hoá thể thao được thực hiện là 2 đồ án với diện tích 14,84 ha; Các dự án trùng tu, tôn tạo di tích đều đã được thực hiện theo đúng quy hoạch.
- Giai đoạn 2011 - 2015 số đồ án quy hoạch khu du lịch văn hoá thể thao, kế hoạch thực hiện thêm 1 đồ án với diện tích 22 ha; Dự báo đến năm 2020 sẽ triển khai lập các dự án sinh thái, du lịch văn hoá thể thao ven Sông Hồng.